Ցտեսություն աշխարհ կամ բարև երկինք...

Իմ աշխարհ, մոլորակ` կանաչ, կարմիր, դեղին, կապույտ, չգիտեմ ինչ գույնի ես, ես գնում եմ, հեռանում եմ իմ ցանկությամբ ու ամենկարևորը` հպարտությամբ, ես հաղթելու եմ <<մահ>> ասվածին,պատկերացնում ես, ես գտնվեցի ամենաուժեղը` չթողնելով, որ ինքը հարձակվի ինձ վրա, այլ դա կանեմ  ես, և ինձ զգում եմ այս աշարհում ամենահամարձակն ու ուժեղը: Եվ իմացիր՝ կյանքում ամենանշանակալից հաղթանակը կլինի անհաղթելիին հաղթելը:  Հեռանում եմ հպարտությամբ, հոգուս ու սրտիս մեջ պահելով սիրելի մարդկանց, մտքերիս մեջ պատկերել եմ բոլորին ամենագեղեցիկ ձևով, ամենատոնական ու ամենագրավիչը, որոպեսզի  զգամ նրանց ներկայաթյունը և միշտ մտքերիս մեջ գտնեմ   նրանց  ամենաիդեալական ձևով: Գնում եմ, քեզ մոտ թողնելով իմ սիրելիներին, ծանոթ, անծանոթ մարդկանց, ծնողներիս, ընտանիքիս, բոլոր բոլորին: Այն ինչն  իմն էր, հիմա քոնն է, պատկերացնում ես, դու դրանց լիիրավ բաժնետերն ես,  խնդրում եմ, չարթնացնես քո մեջ  սեփականատիրոջ չար բնազդները, վստահ եմ, հիմա կմտածես, թե իմ փառահեղ հաղթանակից հետո, ինչու է ինձ հետաքրքրում մնացածի ճակատագիրը, ուղղակի ուզում եմ հիշես այս խոսքերը, այն ինչ  իմն է ի վերուստ լինելու է իմը միշտ, և  հիշիր՝ ժամանակին իմ երջանկության համար պայքարողները հիմա սպասում են  իմ պայքարի շնորհիվ կորզված  իրենց երջանկությանը: Հիմա պարտավոր եմ  վերադառձնել իրենց հասանելիքը: Խնդրում եմ քեզ լինես համբերատար, հանդուրջող բոլորի հետ, ցանկացած հարվածից առաջ մտածես արդյոք նրանք պատրաստ են դրան դիմակայելուն :Տուր նրանց մի փոքր ուժ, որից հետո հարվածիր, եթե վստահես, որ դա հաջողության ու երջանկության տանող միակ ճանապարհն է: Փակիր նրանց աչքերը ամենածանր պահերին,  և բացիր դրանք չարախոսների, վատաբանողների, ստախոսների առաջ:  Դարձրու նրանց միփոքր դաժան, շահամոլ ու նախանձ, չէ որ հենց այս հատկանիշների շնորհիվ նրանք կհասնեն այն ամենին ինչին չեն կարող հասնել ազնիվ ու բարի հոգով:  Նվիրիր նրանց ամենաանմոռանալի պահերը, լցրու սիրով, և երբեք ատելությամբ այն մարդկանց նկատմամբ, ովքեր ստեղծված են իրենց երջանկացնելու համար:  Առաջադրիր բարդ խնդիրներ, հաճախ անլուծելի, բայց երբեք մի ասա, որ դրանք անլուծելիեն, վստահ եղիր, որ նրանք՝ դրանց անլուծելի լինելու հանգամանքը չիմանալով, կլուծեն, բոլորը,  չնկատելով անգամ դրանց բարդությունները:  Ներիր, եթե նույնիսկ աններելի է:  Նվիրիր փառահեղ հաղթանակներ, բայց և նշանակալից պարտություններ, որոնք հաճախ ավելի լավ են, քան հաջողությունն ու հաղթանակը:  Հավատացրու անհավատալին:  Եղիր նրանց կողքին, սովորեցրու քայլել, ստեղծել, շնչել, ԱՊՐԵԼ, իսկ վերջում ցույց տուր նրանց իմ փառահեղ հաղթանակի ճանապարհը, որպեսզի նրանք էլ ապրեն կյանքում ամենանշանակալից հաղթանակի գեղեցկությունը: Ես հեռանումեմ, հաղթելով անհաղթելիին: Եղիր նրանց կողքին:  Միշտ…:

Լիա Մովսիսյան

Իմ Զինվոր...

Իմ զինվոր, ուր էլ լինես, այս պահին ինչ էլ անես, կարդաս գրածս, թե չէ, ամբողջովին թուլացած մարմնով հենց քեզ նետես  քո չոր անկողնու վրա, թուլացած ձեռքերդ կախ գցելուց ,կոշիկներիցդ  ամբողջովին կոշտացած ու վերքոտված ոտքերդ  մի կերպ անկողնու մեջ մտցենելուց  հետո, երբ ծանրացած կոպերդ փակես, ուզում եմ զգաս իմ սերը, իմ կարեկցանքը, ուզում եմ այդ պահին ժպտաս,   ներսումդ կամաց կամաց ավելանա վստահությունը,  մտքիդ մեջ կաթ կաթ ծորա ճկունությունը, հոգուդ մեջ խիզախությունը, իսկ մարմնիդ մեջ ուժը: Ուզում եմ ամբողջովին զգաս իմ ներկայությունը: Որովհետև ես զգում եմ քո ներկայությունը, ամեն պահ, ամեն վարկյան, դու այնտեղ ես  որտեղ չես երևում, իմ հոգում, իմ սրտում, ամբողջովին իմ մեջ: Իմ ազատությունը, իմ հանգստությունը, իմ կյանքը ամբողջովին քո ձեռքում  է, և դու այն պահում ես  այնքան խնամքով, այնքան զգուշությամբ, դու գիտես, որ քո մի փոքրիկ թուլացումից կարող ես վայր քցել ձեռքինդ, բայց չէ, դու այն բռնել ես  ավելի ուժեղ  քան քո ազատոթյունը, քո կյանքը: Նույնիսկ պատրաստ ես կորցնել քոնը, հանուն իմի: Եվ չգիտեմ էլ իմ  շնորհակալությունը, իմ սերը կարող է լինել փոխհատուցում, թե ոչ: Եվ հիմա, անկախ նրանից, թե դու ով ես, քանի տարեկան ես, ինչ անուն ունես, միևնույն է դու զինվոր ես, իսկ դա նշանակում է, որ իմն ես,  ուզում եմ, իմանաս, որ ՔԵԶ ՍԻՐՈՒՄ ԵՄ: 

Իմ ուղերձը իմ քաղաքին...

Երևան, թվում է, թե վարդագույն ես, գեղեցկացած, ծաղիկներով ու ծառերով ու ասահման  լույսերով: Իրականում  քեզ սարքել են, քեզ  գույն են տվել, ծաղիկ տնկել ու ծառերդ  էլ կտրտել են ու իբր թե գեղեցկացրել: Չգիտեմ` ինչ տարօրինակ լույսեր կախել, դրանք վառել, ու կարծում են, թե սիրուն ես: Պատեհ, անպատեհ առիթով հասնում են վրադ ու ձևավորում, իսկ ներսումդ մեծ տուփով խուլիգաներ, ավազակներ, գողեր, չարեր բերել լցրել ու կարծում են, թե դու գոհ ես: Գիշերները քեզ չեն թողնում, որ դու քնես, անբարոյանակներ`

մինչև ուշ գիշեր կանգնած բարոյականերին սպասողներ: Չգիտեմ` ինչ այգիներ, մեջը լցրած շատ աղջիկ դարձած  տղաներ, կամ դրա ճիշտ հակառակը, բայց նայիր, տես,  էլի մարդիկ մտածում են` երջանիկ ես: Արտաքինից շշմելու ես, իսկ ներիքինից անտանելի: Ոմանք ասում են, թե քեզ սիրում են, ոմանք քեզ թողնում  ու հեռանում են, ու նորից ասում, որ սիրում են, իսկ իրականում քեզ ատում են: Ով է քեզ սիրում, ով է քեզ ատում, ով է քեզ մաքրում կամ էլ կեղտոտում: Ով է քեզ գրկում, կամ էլ բաց թողնում, ուրիշ քաղաքներում ապաստան գտնում: Ով է խնամում, կամ «գեղեցկացնում»:  Երևա~ն, դու վարդագույն ես, գեղեցկացած, ծաղիկներով ու ծառերով ու անսահման լույսերով, իսկ ներսում` ռաբիս, աղքատ ու դժոհ-արտագաղթող, անօրինական:

Կրթահամալի′ր, ես քո արարածն եմ...

                                                                                            2008 թվական. սեպտեմբերի 1.

Հինգերորդ  դասարանում էի.  ինչպես անցած տարիներին, այդ տարի նունպես մեծ խանդավառությամբ սպասում էի  սեպտեմբերի 1-ին: Առավոտյան արթնացա ու չգիտեի   ո′ր ուղղությամբ գնալ, ո′ր ուղությամբ  շարժվել: Կանգնած էի երկընտրանքի առաջ: Գնալ նույն  ուղո՞վ, թե՞   սկսել նորը` անսպասելին, տարօրինակն ու արկածներով լեցունը: Դեռ կրթահամալիր չմտած` կրթահամալիրն արդեն տվեց ինձ ամենակարևորը` ինքնուրույնություն, որ կրում եմ ինձ վրա ամեն օր , ամեն ժամ և կրելու եմ մինչև կյանքիս վերջ: Ինքդ ընտրել ճանապարհդ, կատարել որոշում , ուրեմն կարողացի′ր  հետո պատասխանատու լինել հենց քո կատարած որոշման համար: Ինքդ  ես որոշել` դեպի ուր քայլել և ճանապարհին միայն ինքդ քեզ մեղադրելու հնարավորություն ունենալ (այլ կերպ չէր էլ կարող լինել, ուրիշին մեղադրել չէիր էլ կարող, չէ՞ որ ինքդ էս ընտրել): Սա էր, որ տվեց կրթահամալիրը, ընտրել մենակ, ինքնուրույն, առանց ծնողների միջամտության, առանց ինչ-որ մեկի: Հետաքրքիր է, դեռ կրթահամալիր ոտք չդրած` արդեն այն տվել էր ինձ ամենակարևորը:  Մտա կրթահամալիր, ու…տարօրինակ էր. Աթոռներ` կախված պատերից, ջահեր, որոնք այնքան էլ ջահեր չէին, այլ ինչ-որ դույլեր և անձրևանոցներ: Ես, աշակերտի  դասական կամ, եթե կուզեք, ավանդական օրինակ` սև և սպիտակ  հագնված, մի փոքր վախեցած, մյուսները` համադասարանցիններս  (հիմա արդեն` սովորղները)` գունավոր, պայծառ: Լուռ էի, քաշված մի կողմ, ինքս իմ մեջ,  մնացածը (դե նույն համադասարանցիներս) ազատ, գժոտ, լեցուն էներգիայով և կյանքով: Դե սկզբի համար շատ տարօրինակ էր, բայց սա իմ որոշումն էր: Հաջորդ օրը ամեն ինչ այլ էր, ես նույնպես գունավոր էի, մի քիչ դուրս եկած անկյունից և ինքս իմ միջից: Եվ այսպես ամեն օր ինտեգրվում, փոխվում և դառնում  էի այլ: Ամեն օր նոր արկածներ, կյանք, մարդիկ, սերեր, զգացմուքներ, ապրումներ, ժպիտներ լիքը-լիքը: Ճամփորդություններ, վայրեր, բացահայտումներ: Այսօր արդեն անցել է 8 տարի:

2015 թվական. Մայիս 2.

Հետևում են բոլոր իրադարձությունները, հետևում են մարդիկ, հետևում են բոլոր այն վայրերը, որտեղ եղել եմ: Բայց հետևում չեն և երբեք չեն էլ լինի այն բնավորության գծերը, այն զգացմունքները, ապրումները, այն ամենը, ինչ տվեց կրթահամալիրը, և կրում եմ ինձ վրա: Հետևում չեմ «Ես»: Կրթահամալի′ր, նայի′ր ինձ, հիմա «Ես» ես եմ: Ես քո հղկածն եմ, փոխածն ու սարքածը, քո արարածն եմ, կրում եմ մեջս քո տվածը, գուցե քեզ: Ես այնպիսին  եմ, ինչպիսին  դու ինձ սարքեցիր, ինչպիսին կուզեիր տեսնել: Դու իմ մեջ ես, քեզ չեմ ասում ցտեսություն և չեմ էլ կարոտելու, որովհետև այն ամենը  և այն մարդիկ, ովքեր մեր մեջ  են, միշտ մնալու են մեր մեջ: Եվ նրանց կարոտել անհնար է: Եվ ցտեսություն կամ հաջողություն ասելն էլ անիմաստ, չէ՞ որ բաժանում չկա: 

Ուղղակի ՇՆՈՐՀԱԿԱԼ եմ:

Հ.Գ. Ինչքան ջերմություն կա մի նկարում: Հիշում եմ տարիներ առաջ ես էի վազում Տիարին ընդառաջ ու գրկում պինդ-պինդ:

Ես կարողանում եմ

Ես կարողանում եմ

Հայոց լեզու, Գրականություն

Ետևում է մնացել կիսամյակը ու ժամանակն է` խոսելու ձեռքբերումների,

նվաճումների, կարողությունների մասին: Ինչ կարող եմ անել, ինչ`ոչ: Տարին

ամփոփել ու հասկանալ արածն ու չարածը: Սկսեմ ինձ համար ամենակարևորից

կարդացածդ գրքերից: Սիրում եմ կարդալ, կարդում եմ ամենատարբեր

հեղինակների, ամենատարբեր ժանների ու թեմաների գրքեր: Սակայն այս կիսամյակ

ժամանակի սուղ լինելու պատճառով կարդում եմ ավելի քիչ, բայց ժամանակ փորձում

եմ գտնել գոնե ամենահետաքրքիրներն ու լավերը կարդալու: Փորձում եմ ընտրել ու

կարդալ այնպիսի գրքեր, որոնց վրա ժամանակ ծախսելուց հետո, չեմ ափսոսա:

Վերջին կարդացածս գիրքը ` Ռոբերտ Պենժե «Առակ»-ն է: Բավականին հետաքրքիր,

տարօրինակ, արտասովոր գիրքը, որից վերցրի մի քանի կարևոր բաներ: Ճիշտ է

գրքում չկար հստակ սյուժե, սակայն կային բավականին դիպուկ մտքեր, որոնք

մտածելու առիթ էիր տալիս: Այսքանը կարդացածս վերջին գրքի մասին, եթե

ցանկանում եք իմանալ, առհասարակ ինչ եմ կարդում, ինչ եմ նախընտրում, ինչ եմ

երկար փնտրտուքներից հետո ընտրում ու կարդում, ապա այցելեք այստեղ: Քանի որ

արդեն ծանոթացաք կարդացածս գրքերին, անցնեմ առաջ, ես կարողանում եմ նաև

պատրաստել հետազոտական, ուսումնական նյութեր power point ծրագրով:

Պատրաստածս նյութերից մեկին ծանոթանալու համար այցելել այստեղ:

Կարողանում եմ պատրաստել ֆիլմեր տարբեր մոնտաժային ծրագրերով, որոնց

կարող եք ծանոթանալ այստեղ: Եվ ամենակարևորը կարողանում եմ մտածել,

վերլուծել, արտահայտել կարծիքս ու հիմնավորել: Միանգամից մեկ նյութի մեջ

ամբողջ կարողություններն ամփոփելը բավականին դժվար է, այդ իսկ պատճառով

սահմանափակվենք այսքանով: